Anders Bekeken

Green Deal België Duurzame Zorg: Samen Aanpakken Van Knelpunten In De Zorg

In een Green Deal gaat het om het samen aanpakken van knelpunten (juridisch, draagvlak, innovatie, financieel, …).

In de Green Deal Duurzame zorg willen we dezelfde veerkracht en de innovativiteit die de deze sector in de COVID 19 crisis heeft getoond en nog toont, aanwenden om enkel andere urgente maatschappelijke uitdagingen waarvoor de zorgsector staat, samen aan te pakken.

De COVID 19 crisis demonstreert pijnlijk hoe fragiel onze samenleving is en hoe sterk de wederzijdse afhankelijkheden zijn tussen het gezondheidssysteem en andere systemen binnen onze economie&maatschappij.

Wetende dat de klimaatcrisis een gigantische impact op de gezondheid en de leefomgeving heeft, zullen we via een Green Deal Duurzame Zorg samen met de zorgsector (in al zijn geledingen) een platform opzetten om samen duurzame evidence based acties en oplossingen te creëren en te zoeken voor oa. deze klimaatimpact. Maar ook andere problemen (zoals deze op basis van een bevraging door de VMx naar boven kwamen) komen aan bod: de noodzaak van een gezonde leef- en verblijfsomgeving; (afval)water en medicijnen; afval en circulariteit van zorgmaterialen. Alles om samen onze Vlaamse zorgsector duurzamer en weerbaarder te maken.

Momenteel is er een Vlaamse Green Deal Duurzame zorg in opmaak. Bent u actief in de zorgsector of heeft u er sterke banden mee? Dan willen we u graag uitnodigen om 17 november 2020 (10 -12u) deel te nemen aan ons online info moment. De Vlaamse Green Deal Duurzame Zorg is niet zomaar uit het niets ontstaan. De Nederlandse gezondheidszorg is ons daar reeds in voorgegaan en ze hebben ondertussen al een 2de green deal duurzame zorg opgezet. Ook de Scandinavische landen hebben hier al heel wat pionierswerk verricht.

Met een aantal collega’s binnen de Vlaamse Overheid (VIPA, VMM, DOMG, OVAM, AWG, …), Vlakwa (Vlaams Kenniscentrum Water), en de VMx (werkgroep van milieucoördinatoren van de ziekenhuizen), hebben we aan de hand van deze voorbeelden en specifieke Vlaamse knelpunten een aantal mogelijke thema’s afgebakend. Dit zonder een voorafname te doen op de latere inbreng door en de noden van de zorgsector

Een groot deel van de aspecten mbt energie en CO2 worden reeds gevat in acties reeds opgezet door VIPA ism met de zorgsector. Deze aspecten zullen niet in deze deal worden opgenomen. Welke impact heeft de klimaatproblematiek op onze zorg en welke impact heeft de zorgsector op het klimaat. Deze twee vragen zijn het uitgangspunt van het thema klimaat en infrastructuur.

Hete zomers worden door de klimaatverandering in onze streken eerder norm dan uitzondering. Hierdoor zullen we steeds vaker geconfronteerd worden met extra overlijdens tijdens deze warme periodes. Afgelopen zomer werd er tijdens de hittegolf opnieuw een oversterfte bij ouderen waargenomen. Hitte zorgt dus duidelijk voor een hoger sterftecijfer. Welke maatregelen kunnen voorzieningen treffen tegen de nadelige effecten van extreme warmte en hoe geraken ze geïmplementeerd in bouwprojecten en masterplannen van de zorgvoorzieningen? Hitte is maar één voorbeeld van de impact die de klimaatproblematiek op onze zorg kan hebben. Zo kunnen extreme weersomstandigheden leiden tot schade aan de infrastructuur , verminderde voedselproductie en kan slechte luchtkwaliteit leiden tot allerlei bijkomende gezondheidsproblemen, zoals hartproblemen en kanker.

De zorgsector heeft een aanzienlijke impact op het klimaat. Zo vormt de mobiliteitsimpact van de thuisverpleging een grote uitdaging. Dagelijks rijdt de thuisverpleging in het versnipperde Vlaamse landschap twee keer de wereld rond. Anderzijds is de zorgsector een belangrijke energieverbruiker en worden er heel wat single use materialen gebruikt. Het thema klimaat en infrastructuur heeft heel wat raakpunten met de overige thema’s binnen de green deal. De kennis die reeds bestaat en de input uit de verschillende werkgroepen zal worden samengebracht in een lerend netwerk en geïntegreerd in concrete tools. Die een leidraad kunnen vormen voor een reeks van effectieve maatregelen en ontwerprichtlijnen die zorgvoorzieningen kunnen nemen op organisatorisch, infrastructureel en zelfs op site niveau. Om zo de impact van hun activiteiten op de klimaatproblematiek te verkleinen.

De zorgkoepels, VEB en VIPA ondertekenden in 2017 een reeks klimaatengagementen. Deze engagementen zetten concreet in op acties rond broeikasgasemissie door o.a. in te zetten op de energie-efficiëntie van gebouwen en datamonitoring. De Green Deal Zorg kan een volgende stap zijn. Hoe voorzien we bruikbare kwalitatieve benchmarking en een brede monitoring van het volledige zorglandschap. Waar zitten de uitdagingen die onderbenut worden? In innovatie in kader van energie-efficiënte medische apparatuur of hygiënische ventilatie, in hernieuwbare energie en zorgvoorzieningen als hub binnen een lokaal energienetwerk enz.?

Waar we wonen en verblijven bepaalt mee in welke mate we worden blootgesteld aan fysische, chemische en biologische agentia. Dit zowel in ons buitenklimaat als in het binnenklimaat van de woning of residentie waar we verblijven. Ook in bredere zin de (buiten)omgeving waarin we dagelijks vertoeven. En anderzijds wat met de relatie en de invloed van de verblijfsomgeving op het algemene welbevinden?

Aspecten waar aan gedacht wordt zijn: ruimtelijke (inrichtings)aspecten – is er voldoende groen en blauw aanwezig rond zorginstellingen (ontharden, zonder risico’s mbt allergie en pollen); kunnen er acties ondernomen worden ter verbetering of voorkoming van hittestress (luwte oases), stilteplekken (lawaai), zuivere lucht (voldoende groen zonder oa. risico op pollen&allergie), verhogen biodiversiteit en invloed op (mentale) gezondheid, etc. Wat kan de rol zijn van de eerste lijnszorg in deze?

Alle medicijnen waar we naar op zoek gaan, vinden we terug in onze oppervlaktewateren. Verder vermoeden we obv de verkoopscijfers van apotheken dat we in onze oppervlaktewateren nog maar het tipje van de ijsberg te zien krijgen. In het kader van deze Green deal gaan we actief op zoek naar opportuniteiten voor acties en dit doorheen de ganse keten gaande van productie, gebruik en afvalbeheer van medicijnen.

Samen met de actoren uit deze keten willen we uitkijken voor innovatieve mogelijkheden en kansen waar we nog niet eerder aan dachten of die bestaande systemen hertekenen of optimaliseren. De actoren in de keten gaan daarbij van bedrijven, sectoren, onderzoeksinstellingen over ziekenhuizen en zorgcentra, voorschrijvers, burgers, vormingsinstellingen, waterzuiveraars, afvalbeheerders en overheden. Er wordt gedacht aan initiatieven in de ontwerpfase van geneesmiddelen (Green Chemistry maar ook verpakkingswijze ed), het voorschrijven (door artsen maar ook rol de van de apotheek en de link met maatregelen voor een gezonde levenswijze) tot de end-of-pipe oplossingen van waterzuivering en afvalbeheer (pilootprojecten, inzameldagen bij apotheek, …).

Uit de studie ‘Monitoring Productie Bedrijfsafval’ (Valipac, 2018) blijkt dat de gezondheidszorg één van de grootste producenten is van bedrijfsrestafval in Vlaanderen. De gezondheidszorg produceert ongeveer 5 % van het geproduceerde bedrijfsrestafval in Vlaanderen. Uit hetzelfde rapport van Valipac bleek dat 83,6 % van het geproduceerde afval in de gezondheidszorg restafval is. Dit betekent dat het grootste deel van de afvalstromen worden verbrand en niet meer kunnen ingezet worden in de (circulaire) economie. Heel wat afvalstoffen bevatten immers wat belangrijke grondstoffen die we zo lang mogelijk om in omloop moeten zien te houden.

Op basis van een bevraging van de sector zijn er een aantal thema’s naarvoor gekomen waar nog optimalisatie mogelijk is: Duurzaam aankopen: het is belangrijk dat niet alleen de prijs een rol speelt maar dat er ook duurzaamheidscriteria worden gehanteerd bij de aankoop (circulariteit van het product, recycleerbaarheid van het product, lokale en verantwoorde producten,…) Zo kunnen we afval zoveel mogelijk vermijden en hergebruik en inzameling zoveel mogelijk promoten. Hergebruik: voor heel wat materialen als bestek, potjes, incontinentiemateriaal, bekertjes,… bestaan duurzame oplossingen en zo kan het restafval in de gezondheidszorg verminderd worden. Interne organisatie en logistiek: zorginstellingen zijn zeer goed om producten en diensten op locatie te krijgen maar hoe zorgen we ervoor dat ze selectief ingezameld worden of afval vermeden wordt?

Zie ook: Green Deals België: Het Green Deal Loket, De Green Deal Werkgroep En De Green Deal Stuurgroep - Green Deal België Gedeelde Mobiliteit: Autodelen, Carpoolen En Fietsdelen In Versnelling Brengen – Green Deal België Circulair Aankopen: Een Nieuwe Manier Van Aankopen – Green Deal België Brouwers: Duurzaam Waterbeheer Bij Brouwerijen – Green Deal België Bedrijven En Biodiversiteit: Meer Biodiversiteit op Bedrijventerreinen – Green Deal België Huishoudelijke Houtverwarming: Negatieve Impact Houtverbranding Beperken – Green Deal België Circulair Bouwen: Bouw Ook Mee – Green Deal België Duurzame Stedelijke Logistiek: Efficiënte En Emissievrije Stadslogistiek – Green Deal België Natuurlijke Tuinen: Biodiversiteit In Vlaamse Tuinen Verbeteren - Green Deal België Duurzame Zorg: Samen Aanpakken Van Knelpunten In De Zorg

Plaats zelf een reactie: